مشاهده خون در مدفوع از علائم رايج بسياري از بيماري ها است، كه نياز به بررسي دقيق تر دارد. البته به جز در مواردي نادر، خون در مدفوع خطرناك نبوده و قابل درمان است. پس با مشاهده آن دستپاچه نشده و براي درمان اقدام نماييد. با ما همراه  شويد تا شما را با انواع، عوارض و علت خون در مدفوع آشنا نماييم :

 انواع خونريزي مقعد

انواع خونريزي از مقعد به اين شرح است :

• ملنا (مدفوع سياه رنگ) : اين نوع خونريزي موجب مي شود، مدفوع رنگي سياه و قيري به خود گرفته و بد بو شود. اين نوع خونريزي نشان دهنده ي آن است كه دستگاه گوارش فوقاني دچار مشكل شده و خونريزي مي كند، يعني ممكن است معده (حداقل 100 سي سي خون نياز است.) و يا روده كوچك دچار خونريزي شود. براي توليد ملنا 14 ساعت زمان نياز است.
• هماتوشزي : اين نوع خونريزي ناشي از مشكلات دستگاه گوارشي تحتاني يعني روده ها ايجاد مي شود. رنگ خون هماتوشزي معمولاً روشن و سرخ رنگ است.
• مخفي : اين نوع خونريزي با چشم قابل مشاهده نبوده و نياز به بررسي هاي آزمايشگاهي دارد.

 عوارض خونريزي از مقعد

مهمترين عارضه اي كه ممكن است به جز عوارض علت اصلي خونريزي از مقعد پديد آيد، كم خوني است كه خود مشكلات ديگري را به همراه دارد. به خصوص اگر اين خونريزي به مدت طولاني باشد و بيماري نسبت به درمان آن اقدامي انجام ندهد.

 علت وجود خون در مدفوع

لخته خون در مدفوع بسته به ميزان و نوع خونريزي، مي تواند علل مختلفي را شامل شود كه در ادامه به تشريح آنها مي پردازيم :

بيماري بواسير يا هموروئيد

بواسير يا هموروئيد يكي از انواع شايع بيماري هاي مقعدي است كه ناشي از التهاب و تورم و يا واريسي شدن عروق در ناحيه مقعد ايجاد مي شود. بواسير در اثر وارد آمدن فشار بيش از اندازه به مقعد ناشي از رابطه مقعدي، بارداري، ورزش هاي سنگين و … ايجاد مي شود. اين بيماري علائمي از جمله درد، سوزش، خارش و خونريزي (در مراحل پيشرفته تر) را به همراه دارد. خونريزي ناشي از بواسير معمولاً از نوع هماتوشزي و يا مخفي است.

وجود خون در مدفوع از دلايل ديورتيكوليت

در صورتي كه ديورتيكولهاي جداره روده بزرگ يا كوچك (برجستگي هاي روده) دچار التهاب و عفونت شوند، اين بيماري ايجاد مي شود. ديورتيكوليت با علائمي از جمله درد، تب، تغييرات اجابت مزاج و خونريزي نمايان مي شود.

خون در مدفوع از دلايل شقاق يا فيشر مقعد

يكي ديگر از دلايل شايع خون در مدفوع ايجاد شقاق يا فيشر مقعدي است. شقاق از بيماري هاي مقعدي است، كه ناشي از ترك خوردن ديواره مقعد ايجاد مي شود. اين بيماري نيز در اثر وارد آمدن فشار بيش از اندازه به عضلات مقعد ايجاد مي شود و علائمي از جمله درد، سوزش، خارش و خونريزي از مقعد را به همراه دارد. لخته خون در مدفوع ناشي از شقاق از نوع هماتوشزي است.

خون در مدفوع از علائم زخم پپتيك ( زخم معده)

زخم معده نوعي آسيب خوش خيم است، اين زخم در 90% مواقع ناشي از هليكوباكتر پيلوري ايجاد مي شود، و استرس آن را تشديد مي كند.اين زخم معده معمولاً بر روي پوشش معده ايجاد مي شود و خونريزي از اين زخم موجب مدفوع قيري يا سياه رنگ مي شود.

سرطان كولوركتال از دلايل خون در مدفوع

از دلايل كمتر شايع خون در مدفوع، سرطان كولوركتال يا سرطان روده است.اين بيماري در ابتدا بدون علائم است اما با پيشرفت بيماري علائمي از جمله اسهال يا يبوست، خون در مدفوع، خستگي و … ايجاد مي شوند.

IBD يا بيماري روده‌اي التهابي

بيماري التهابي روده (IBD) به معني التهاب بخشي از روده است، اين بيماري داراي دو نوع كرون و كوليت است. اين بيماري موجب اسهال، درد، خستگي، كاهش وزن و خونريزي مي شود. خونريزي ناشي از IBD معمولاً از نوع هماتوشزي است. اين بيماري غير قابل درمان بوده و تنها با دارو كنترل مي شود.

فيستول مقعد

نوعي ديگر از بيماري هاي مقعدي است كه به معني اتصال دو ارگان از بدن به يكديگر است، فيستول مقعد، ديواره روده را به پوست اطراف مقعد متصل مي كند. فيستول درد بسياري را به همراه دارد و موجب عفونت مي شود و معمولاً موجب خونريزي حين اجابت مزاج مي شود.

خون تازه در مدفوع

مشاهده خون قرمز و خون تازه در مدفوع معمولاً ناشي از خونريزي از قسمت انتهايي دستگاه گوارش است، و علت آن نيز اغلب بيماري هاي مقعدي نظير بواسير، شقاق، فيستول و … مي باشد. البته مشاهده خون تازه مي تواند از علل ديگري نيز نشات گيرد، و نياز به بررسي هاي دقيق پزشكي دارد.

چه زماني به پزشك مراجعه كنيم؟

مراجعه به پزشك در صورت مشاهده هر نوع خونريزي الزامي است، زيرا كه علت خون در مدفوع هر چه كه باشد، نياز به درمان فوري پزشكي دارد، زيرا در غير اين صورت بيمار دچار عوارض خونريزي، يعني كم خوني مي شود. همچنين در صورتي كه همراه با ديدن خون در مدفوع علائمي ديگري از جمله سرگيجه، تاري ديد،گيجي، غش، حال تهوع و پوست سرد داريد، لازم است، بلافاصله به پزشك مراجعه نماييد.

 وجود خون در مدفوع نوزادان و كودكان

خون در مدفوع كودكان يا نوزادان مي تواند ناشي از علل مختلف ايجاد شود، شايع ترين علت مشاهده خون در مدفوع نوزادان يا كودكان ايجاد زخم در ديواره مقعد يا همان شقاق است. از ديگر علل بروز اين مشكل مي توانيم به آلرژي‌ نوزاد به شير گاو، نوشيدن بيش از اندازه شير، عفونت، پاسخ آلرژيك، زخم در سينه مادر، يبوست، خراش مقعدي و كوليت اشاره كنيم. در صورتي كه با اين مشكل مواجه شديد، براي تشخيص علت و درمان با پزشك مشورت نماييد.

فيبر غذايي يكي از مواد مغذي، مورد نياز بدن است زيرا كه مصرف آن فوايد مختلفي از جمله سلامت گوارش، حفظ سلامت قلب، كنترل قند خون، افزايش طول، كاهش حساسيت به خوراكي ها و … را براي بدن به همراه دارد. همچنين يكي از مهمترين فايده اين خوراكي پيشگيري از بيمار هاي رايج مقعدي مثل بواسير و شقاق است.

فيبر غذايي چيست؟

فيبر غذايي نوعي كربوهيدرات بر پايه گياهي است. اين ماده مغذي بر خلاف ساير كربوهيدرات ها در بدن قابل هضم و جذب نيست و در دستگاه گوارش تجمع مي كند. اما با اين حال وجود آن به شدت براي تنظيم عملكرد دستگاه گوارش ضروري است. فيبر فوايد و تاثيرات جدي براي بدن به همراه دارد و مصرف آن براي همه افراد در تمام گروه هاي سني توصيه مي شود. از فوايد فيبر براي بدن مي توانيم به تنظيم فعاليت روده، كاهش وزن، تنظيم قند خون، كنترل كلسترول، كاهش خطر سرطان و … اشاره كنيم.

انواع فيبرها

فيبر به دو دسته زير تقسيم مي شود :

• محلول : اين فيبر در آب حل شده و شامل پكتين، صمغ، و موسيلاژ است. اين فيبر قابليت تبديل به ژل را داشته و به عنوان قوام دهنده عمل مي نمايد. فيبر محلول با كاهش گلوكز خون و كلسترول كمك مي نمايد.
• نامحلول : اين نوع از فيبر خاصيت هيگروسكوپيك قوي داشته و مي تواند مقدار زيادي آب را به خود جذب نمايد، از همين روي سرعت عبور مواد از دستگاه گوارش را افزايش خواهد داد. اين فيبر حجم مدفوع را افزايش داده و در جلوگيري از يبوست موثر است.

آشنايي با مواد غذايي حاوي فيبر

برخي از مهمترين مواد غذايي حاوي فيبر عبارتند از :-

• آووكادو (10.5 گرم فيبر در هر فنجان)
• گلابي آسياي (5/5 گرم فيبر)
• خانواده‌ي بري‌ها مثل توت‌فرنگي، تمشك، بلوبري و…( در حدود 7 گرم فيبر)
• نارگيل (7 گرم در هر فنجان)
• انجير (14.6 گرم فيبر محلول و نامحلول)
• كنگر فرنگي (10 گرم فيبر)
• نخود فرنگي (8.6 گرم فيبر در هر فنجان)
• كلم بروكسل (5 گرم)
• شلغم (5 گرم فيبر)
• انواع حبوبات و …..(هر فنجان در حدود 15 گرم)

مقدار مورد نياز بدن به فيبر

بر طبق اظهارات انجمن قلب آمريكا ميزان فيبر در رژيم 2000 كالري در حدود 25 گرم است. البته نياز روزانه به اين ماده مغذي به عواملي مانند سن و جنسيت بستگي دارد. به طور مثال نياز روزانه زنان زير 50 سال به فيبر در حدود 21 تا 25 گرم و مردان زير 50 سال 30 تا 38 گرم است. همچنين كودكان در سنين بين 1 تا 18 سال به 14 تا 31 گرم فيبر در روز نياز دارند.

فوايد فيبر براي پيشگيري و درمان بيماري هاي بواسير(هموروئيد) و شقاق

يكي از مهمترين اثرات مصرف فيبر بر روي بدن حفظ سلامت دستگاه گوارش و جلوگيري از يبوست است، از آنجايي كه فيبر در داخل دستگاه گوارش قابليت هضم و جذب ندارد، در روده تجمع كرده و مقدار زيادي آب به خود جذب مي كند  پس مصرف آن مي تواند حجم مدفوع را افزايش دهد، در نتيجه عبور مدفوع حجيم تر و البته نرم تر از دستگاه گوارش مانع آسيب به آن مي شود. مهمترين علت بروز بيماري هاي مقعدي نظير بواسير و شقاق ابتلا به يبوست مزمن است زيرا عبور مدفوع سفت مي تواند موجب آسيب به انتهاي دستگاه گوارش شود. در نتيجه با مصرف كافي فيبر مي توان يبوست را كنترل و از بواسير (هموروئيد) و شقاق پيشگيري نمود.